Heel Friesland is in rep en roer: zondagmiddag staat sc Heerenveen – SC Cambuur op het programma. De derby maakt allerlei extra krachten los en wordt in de Noordelijke provincie gezien als de wedstrijd van het jaar. Maar waar iedereen het heeft over het emotionele aspect van de wedstrijd, zal het vooral het tactische steekspel zijn dat de wedstrijd uiteindelijk zal beslissen.
Mogelijke opstelling Heerenveen
De overeenkomsten tussen Heerenveen en Cambuur zijn talrijk. Beide Friese ploegen willen domineren en het publiek vermaken. Henk de Jong noemde het voetbal van Heerenveen zelfs ‘Cambuur-voetbal’, al zou je wellicht beter kunnen spreken van ‘Lodeweges-voetbal’. Het huidige spel van de Leeuwarders is daar een variant op, hoewel De Jong zeker enkele ingrediënten aan het recept-Lodeweges van vorig seizoen heeft toegevoegd.
Wel moet worden gezegd dat Cambuur een stuk verder is in het nastreven van het ideaalplaatje dan Heerenveen. De thuiswedstrijden tegen FC Groningen en FC Dordrecht zijn voorbeelden van duels waarin de ploeg van De Jong de tegenstander negentig minuten lang de baas was. Heerenveen is daarin nog wat wisselvalliger. Goede fases worden afgewisseld met mindere periodes. De uitwedstrijd tegen AZ is het beste voorbeeld: een geweldige eerste helft en een rommelige tweede.
Dat Cambuur al een stuk verder is dan de grote rivaal wordt ook geillustreerd door een aantal statistieken. Alleen Feyenoord en Vitesse hadden meer balbezit dan de 54 procent van Cambuur en qua aantal passes en passzuiverheid draaien de Leeuwarders in de subtop van de Eredivisie mee. Ook de schotenverhouding is positief: Cambuur waagde acht doelpogingen meer dan het moest incasseren.
Mogelijke opstelling Cambuur
Heerenveen wil dan wel wedstrijden naar zijn hand zetten, maar is daar nog niet volledig toe in staat. Het had de bal vaker niet dan wel (48 procent), incasseerde dertien schoten meer dan het zelf loste en alleen Excelsior heeft dit seizoen een lagere passzuiverheid dan Heerenveen. Maar liefst 27 van de honderd passes belandden niet bij een ploeggenoot.
Dit mag ook geen verrassing heten, Heerenveen zit namelijk duidelijk in een overgangsperiode. Lodeweges kiest voor een andere spelopvatting dan Marco van Basten, die een knappe vijfde plaats behaalde met voetbal dat meer was gericht op de omschakeling. Zoiets kost tijd. Maar liefst negen van de elf basisspelers van morgen speelden onder Van Basten en het doorgronden en onder de knie krijgen van een nieuwe speelwijze gaat niet van de ene op de andere dag.
Friese pressie
Eén van de belangrijkste aspecten die Lodeweges heeft gewijzigd in vergelijking met zijn voorganger is de manier van druk zetten op de helft van de tegenpartij. Onder Van Basten zakten de Friezen meestal een stukje in. Dit seizoen wil Heerenveen de bal hoog op het veld veroveren en zet men gepassioneerd druk als de tegenstander opbouwt.
Cambuur doet dat ook. In de beginsituatie staan de drie aanvallers van Cambuur tussen de vier verdedigers van Heerenveen in. Als de linker centrumverdediger wordt aangespeeld, zet de spits van Cambuur hem vol onder druk en komt de linksbuiten naar binnen. Als het te belopen is, haalt hij (in dit geval Daniel de Ridder) daarbij zelfs de terugspeelbal naar de keeper er zo veel mogelijk uit, zoals hieronder te zien in de analyse van Ronald de Boer op Fox Sports.
Cambuur zet druk op de centrale verdediger. Beelden van FOX Sports.
Het zal een van de belangrijkste pijlers worden waarop de wedstrijd van morgen zal worden beslist. Welk team weet zich met vier verdedigers plus een keeper onder de hevige druk van de drie aanvallers van de tegenstander uit te voetballen? Het brengt een risico met zich mee om ondanks die pressie vanuit achteruit te willen opbouwen, maar het meest voor de hand liggende alternatief, het spelen van de lange bal, is eveneens niet ideaal.
Koppeltjes
Een andere sleutelrol zal zijn weggelegd voor de middenvelders. Het is het gedeelte op het veld waar menig duel wordt beslist en de Friese derby is vooraf erg interessant als het gaat om de middenveldbezetting. Omdat Cambuur met de punt naar achteren en Heerenveen met de punt naar voren op het middenveld speelt, zullen er koppeltjes worden gevormd die onderling mogen uitvechten wie de sterkste is.
Een van die tweetallen wordt gevormd door Mohamed El Makrini en Joey van den Berg. Laatstgenoemde vertolkt al een aantal weken de rol van aanvallende middenvelder, waar menigeen wellicht Daley Sinkgraven op die plek zou verwachten. Het zal een duel worden tussen twee ijzervreters, wiens fysieke gesteldheid en vastberadenheid zeer aan elkaar gewaagd zijn.
Nog interessanter zijn de koppeltjes elders op het middenveld. Voor de twee meest defensieve posities op het middenveld beschikt Heerenveen met Marten de Roon en Sinkgraven over twee verschillende type spelers. De Roon is de man met het loopvermogen en de duelkracht, terwijl Sinkgraven het moet hebben van zijn balbehandeling en passing.
Daar stelt Cambuur eveneens twee verschillende types tegenover in de persoon van Sander van de Streek en Albert Rusnák. De van Vitesse afkomstige Van de Streek bewees zich de afgelopen tijd als een speler met veel diepgang, werklust en scorend vermogen. Hij houdt onder meer Erik Bakker en Sebastian Steblecki op de bank. Rusnák is meer een type-Sinkgraven: behendig, snel en gezegend met een prima traptechniek.
Lodeweges zal de linksbenige Sinkgraven als linkshalf op gaan stellen en De Roon als rechtermiddenvelder. Het is vooral interessant wat De Jong daar tegenover zet. Kiest hij ervoor om spelmaker Rusnák tegenover zijn evenbeeld Sinkgraven te posteren? Of laat hij twee verschillende types tegen elkaar uitkomen door Van de Streek over Sinkgraven heen te laten denderen en Rusnák aan De Roon te koppelen? Hoe dan ook, het drietal middenvelders aan beide kanten zal zeer aan elkaar gewaagd zijn en een grote invloed op het spel hebben.
Diepgang
Daarnaast zal nog een ander element doorslaggevend worden: de diepgang zonder bal. Een van de sleutels tot een goed resultaat zal voor beide ploegen liggen in het benutten van de ruimte achter de defensie van de tegenstander.
Voor het Heerenveen onder Van Basten was dat een van de sterkste wapens en dat is het nu eigenlijk nog steeds. Met Mark Uth en Luciano Slagveer beschikt Heerenveen over spelers die de bal bij voorkeur in de ruimte achter de vijandelijke defensie ontvangen. Onder meer ADO Den Haag-spits Michiel Kramer liet al zijn dat daar tegen Cambuur kansen liggen.
Maar ook Cambuur kan daaruit gevaarlijk worden. Waar de ploeg zelf steevast met drie mensen voorin druk zet, stapt Heerenveen nog wel eens van achteruit door. Dat betekent dat de wedstrijd momenten zal kennen waarbij Cambuur voorin één tegen één staat. Met name Furdjel Narsingh (snelheid) en Van de Streek (diepgang) kunnen daarvan profiteren.
Slagveld of steekspel?
Heerenveen – Cambuur wordt door de buitenwacht aangekondigd als een wedstrijd waarin vooral doorslaggevend zal zijn welke ploeg het best met de druk zal kunnen omgaan, maar de Friese derby zal vooral een steekspel worden tussen twee ploegen die een zeer vergelijkbare manier van spelen nastreven. De sleutel tot de overwinning zit hem voornamelijk in het lef en de nauwkeurigheid in de opbouw onder hevige pressie, het winnen van de strijd op het middenveld en in het benutten van de diepte zonder bal. Voor wie die elementen morgen het best beheerst, wacht in Friesland eeuwige roem.
